Türk Devletleri Teşkilatı

Türk Dili konuşan ülkeler arasında kapsamlı işbirliğini teşvik etmek amacı ile uluslararası bir örgüt olarak 2009 yılında Nahçıvan’da düzenlenen Türk Devlet Başkanları Zirvesi’nde imzalanan Nahçıvan Anlaşması’yla Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi -Türk Konseyi- (2021 Kasımdan itibaren Türk Devletleri Teşkilatı) adıyla kurulmuştur. Kurucu üyeleri Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkiye'dir. Gözlemci üyeleri Türkmenistan, Macaristan ve KKTC’dir. Özbekistan 2019 yılında Türk Devletleri Teşkilatı’na katılan son asil üyedir. Sekretaryası İstanbul’da yerleşiktir. 2022 yılından itibaren Genel Sekreterlik görevini Kubanıçbek Ömüraliyev yürütmektedir.

TDT, Türk Dili Konuşan Ülkeler arasındaki işbirliği mekanizmalarının en üstünde yer alan çatı kuruluş olarak kabul edilmektedir. Bu çerçevede, TÜRKSOY (Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı) ve Türk Kültür ve Miras Vakfı TDT’nin ilişkili kurumları olarak faaliyet göstermektedir.

Türk Devletleri Teşkilatı’nın, kurucu belgesi olan Nahçıvan Anlaşması’nda sıralandığı üzere Kuruluşun temel amaç ve görevleri arasında aşağıdaki hususlar yer almaktadır:

•          Taraflar arasında karşılıklı güvenin güçlendirilmesi;

•          Bölge ve bölge dışında barışın korunması;

•          Dış politika konularında ortak tutum benimsenmesi;

•          Uluslararası terörizm, ayrılıkçılık, aşırılık ve sınır aşan suçlarla mücadelede gerekli koordinasyonun sağlanması;

•          Ortak amaçlara dair etkili bölgesel ve ikili işbirliğinin her alanda geliştirilmesi;

•          Ticaret ve yatırım için uygun koşulların yaratılması;

•          Bilim, teknoloji, eğitim ve kültür alanlarında etkileşimin genişletilmesi;

•          Medya ve kitle iletişim araçları arasındaki etkileşimin teşvik edilmesi

Söz konusu amaç ve görevleri yerine getirmek üzere Türk Devletleri Teşkilatı’nın Nahçıvan Anlaşması’nda belirlenen yapısı içerisinde Devlet Başkanları Konseyi, Dışişleri Bakanları Konseyi, Kıdemli Memurlar Komitesi, Aksakallar Konseyi ve Sekretarya bulunmaktadır.